Bir Psikiyatristin Günlüğü

Can Dündar’ın yönettiği “Mustafa” belgesinin Türkiye’de yarattığı tartışmalar, yabancı basının ilgisini çekti. İngiliz The İndependent gazetesi, “Mustafa” belgesine ilişkin polemiğe dikkat çektiği haberinde “Mustafa filmi, “reel’ Atatürk portresiyle Türkiye’yi böldü” başlığını kullandı.

The İndependent, “Mustafa filmi, “reel’ Atatürk portresiyle Türkiye’yi böldü” başlıklı haberinde Türklerin, “cumhuriyetin kurucusu ve 20. yüzyılının en başarılı sosyal modernizasyon programının mimarı” olarak Atatürk’e büyük bir saygı gösterdiği belirtilerek, “Ancak, yeni bir belgesel geçen hafta gösterime girmesinden sonra patlak veren öfkeye bakılırsa onun hakkında gerçekten bilgi sahibi olmak istedikleri kuşkulu” yorumu yapıldı.

İstanbul kaynaklı Nicholas Birch imzalı haberinde belgeselin “Şimdiye kadar lekesiz bir laik sicili” olan Can Dündar tarafından yönetildiğine işaret eden The İndependent, “Mustafa”nın, Atatürk’ün “özel yönlerine vurgu yapan” ilk Türk filmi olduğunu kaydetti. Buna karşın belgeselin Atatürk’e ilişkin herhangi bir “tabu”yu kırmadığını belirten gazete, Can Dündar’ın açıklamalarına da yer verildi.

Can Dündar, gazeteyle ile konuşmasında, “Mustafa Kemal’ı daha samimi, şefkatli bir ışığın altında sunmak istedim. Tüm bu heykeller, büstler, bayraklar insani niteliklerden yoksun bir şef yarattı” dedi.

Belgeseli eleştirilenin esas noktayı kaçırdığını ifade eden Dündar, “Oğlum, benim ve babamın okulda iken Atatürk konusunda söylediğimiz şiirlerin aynılarını söylüyor” dedi.

Gazete de, belgeselin gösterime girmesinden sonra ilk beş günde 470 bin kişi tarafından izlendiğini belirterek galasında yönetmen ve ekibinin ayakta alkışlandığını, ancak aynı zamanda “öfkeli eleştiriler”e maruz kaldığını kaydetti.

Eleştirilerin bir kısmını da aktaran gazete, “saldırıların” etkisini gösterdiğini belirtirken bunun örneği olarak bir okulun öğrencilerini belgesele götürmekten vazgeçmesini gösterdi.

The İndependent, “Mustafa”nın etkisinin ne olacağı konusunda farklı görüşleri olduğunu belirtirken de Dündar gibi bazılarının askeri ve sivil arşivlerde bulunan ve henüz halka açılmayan, Atatürk’ün günlükleri ve mektuplarının yayınlanması zamanının geldiğini düşündüğünü de yazdı.

MEHMET ALİ KIŞLALI-Radikal

Yaşar Büyükanıt ‘Mustafa’ filmini, açılış gecesinde seyrettikten sonra, çıkarken beğendiğini söylemiş. Sonra çeşitli yazardan, çeşitli değerlendirmeler geldi.
***
Nazlı Ilıcak, Sabah’ta ‘Tapınmayalım… Atatürk’ü sevelim’ başlıklı yazısında, ‘Yıllardır Atatürk’ü putlaştırmayın, tabuları kırın’ dedik durduk. Demokratik bir ülkede gerçeklerin bilinmesinin memlekete hizmet eden büyük adamların değerini aşındırmayacağını, birçokları gibi biz de söyledik. Aksine aziz bir hatırayı ideolojik kalıba sokup ‘dokunulmaz’ ilan ederseniz, daha fazla düşman üretirsiniz, insanları kutuplaştırırsınız” dedi.
‘Mustafa’ filminin ‘putu’ değil, ama bazı tabuları yıktığını yazdı.
‘Can Dündar şahane bir eser ortaya çıkarmış’ ise genel değerlendirmesiydi.
***
‘Mustafa’ya gittim…’ başlıklı köşesinde Yılmaz Özdil’in değerlendirmesi farklıydı.
“Sarhoş/Kafayı bulunca ağlayan/Hoyrat/Soğuk/Kalpsiz/Çevresine eziyet eden/İtiraz edeni asan/Arkadaşlarını satan/Goygoycuların dolduruşuna gelen/Milletten bihaber/Hatta milleti küçümseyen/Alay eden/Hesabını kitabını bilmeyen/Batı hayranı/Sefa düşkünü/O balo
senin/Bu balo benim, gezen/ Zampara/Cephede bile karı-kız düşünen/Savaşmadığı için sıkılan/Ordu varken, çete kurmaya kalkan/Devrimleri intikam için yapan/Dinsiz/Kendi heykellerini diktiren/Megaloman/Bencil/Günde üç paket sigara içen/Usul usul intihar eden/Psikolojik bunalımda/Yalnız/Çaresiz/Basiretsiz/Zavallı bir adam…/ Mustafa’daki Mustafa bu/…Anafartalar bir saniye/İşgal 2 saniye/Tası tarağı toplayıp kaçmak için, sığır
sürüsünün çıkardığı toz bulutundan bile tırsan/Sığır sürüsüyle düşman ordusunu ayırt etmekten aciz biri/Başkomutanlık meydan muharebesi desen/Taktiğini falan başkasından araklamış zaten…/Hak edilmiş bence Oscar…/En azından Nobel” dedi.
***
Hıncal Uluç ise Sabah’taki ‘Mustafa’ başlıklı notunda, “Boşuna beklemeyin. Mustafa’ya gitmeyeceğim, Görmeyeceğim, yazmayacağım. Yazılanları okudum. Daha önemlisi filmi kimlerin sevip alkışladığını ve de nasıl kullandıklarını gördüm. Bana yeter! Filmin sponsorluğundan çekilen Turkcell’i alkışlıyorum. En doğru kararı vermişler. Adlarına yakışanı yapmışlar” diye yazdı.
***

Can Dündar’ın çok tartışılan belgeseline en ağır eleştiri Müjdat Gezen’den geldi.

Can Dündar’ın yapım ve yönetmenliğini yaptığı “Mustafa” adlı belgesel ile ilgili tartışmalar sanal aleme de sıçradı. Facebook’ta Dündar için yabancı “John” benzetmesi yapıldı. Filmin gelirinin ise vakıflara bağışlanması istendi.

Gazeteci Can Dündar’ın yapım ve yönetmenliğini yaptığı ‘Mustafa” adlı belgesel bazı kitleler tarafından büyük tepki aldı. Günlerdir süren tartışmalara bir de internet eklendi. Dünyanın en büyük paylaşım sitelerinden ‘Facebook”ta Dündar fanlarının kurduğu ‘Can Dündar” sayfası, Mustafa belgeseli tartışma platformuna döndü.

Bazı protestocular Dündar için ‘John” benzetmesi yaparken, bazı üyeler ise, ‘Dündar’a kına yollayalım” linki oluşturdu. Sanal platformda Dündar’ın destekçileri de bulunuyor. Çocuklarını filme götüren velilerin ‘Korkmayın çocuklarınız izlesin, liderler de insandır” mesajları dikkat çekiyor. Dündar’a yapılan bir çağrı da belgeselin gelirinin vakıflara bağışlanması.

BEKİR COŞKUN….

SİYAH Obama’nın kazanmasını, türbanın-tesettürün Çankaya’ya çıkışı ile birleştirip, bizdeki dincilerin iktidara gelmesine benzetmek istiyorlar.

Çok benziyorlar zaten(!)

Gerçi ben daha görür görmez, “Aaaaaa ne kadar da benziyorlar… Abdullah Gül mü desem, Tayyip Erdoğan mı desem?..” demişimdir.

*

Abdullah Gül desem:

Diyelim ki Obama’nın küçük kızı acele internette bir şirket kuruyor, haşlanmış mısır ithal edip Amerika’nın büyük marketlerinin önünde mısır sattırmaya başlıyor.

Karısı ABD’yi “yeterince insan hakları olmadığı” iddiasıyla uluslararası mahkemeye veriyor.

Seçimden önce bir trilyon dolar kaybolmuş, sanıklar mahkûm olmuşlar hapisteler, ama seçmenler Kayserili Obama’yı başkan seçtikleri için dokunulmazlığı var.

O da zaten öbür suçluları affediyor…

Ve babası New York Belediyesi’nin billboard ihalesine giriyor…

(………)

Benzemedi mi?…

Peki, o zaman Tayyip Erdoğan benziyordur:

Diyelim ki Columbia Üniversitesi’nde okudu, Harvard mezunu… “Uluslararası ilişkiler” ve “siyaset bilimi” üzerine üç kitap yazdı!..

Küçük kızından borç para alarak gıda dağıtım şirketi kurdu, büyük kızı da durup dururken “gemicik” sahibi oldu…

ABD merkez bankasından 700 milyon dolar kredi sağlayıp, damadına New York Times gazetesi ile ABC televizyonunu satın aldı…

Bakanlarının yarısı, senatörlerinin üçte biri, iki başkan yardımcısı, belediye başkanlarının beşte dördü “sanık” durumunda.

Ama tümünün dokunulmazlığı var, onlara yargı dokunamıyor…

“Atlantik feneri” adı altında Meksika’daki inançlı ve saf Hıristiyanlardan “Cennete gideceksiniz” diye para toplayıp bavullarla taşıdılar…

Hele hele bir mister Zahid var ki…

Ve Birleşik Devletler yargısı, partisinin “ABD anayasası karşıtlığının merkezi” olduğuna karar verdi…

*

Benzetemediniz?..

Olsun…

Artık benzediği kadar.

Herkesin Obama’sı kendine göre.

Zülfü Livaneli

Atatürk konusunda neyi anlatmalı? Gerçeği. Ama Bertrand Russel’ın dediği gibi, yağmurun yağışı da bir gerçektir, masanın dört ayak üstünde durduğu da.

Hangi gerçeği anlatacaksınız?

Bu bir seçme meselesidir ve ünlü Alman atasözünde söylenildiği gibi, “Seçmek işkencedir!”

Atatürk hakkında bir belgesel yapmak gazete hazırlamaya benziyor.

Haberlerde neyi büyük, neyi küçük göreceğiniz önemli.

Ben şu kadarını söyleyeyim: Atatürk’le ilgili bazı açıklamaları beğenmeyenlerin belgesele karşı çıkma hakları vardır ama Can Dündar’a gösterilen tepkiler çok aşırı.

Bugüne kadar bağrına bastıkları Dündar’ı neredeyse vatan hainliğiyle suçlayacaklar.

Beğenmeyen beğenmediğini söylesin ama ölçülü olsun.

***

Bu belgeselde Atatürk’le ilgili hiçbir bilinmeyen yok. Bazı kişiler belki bunları ilk kez duyuyorlardır ama bu konuda kitap okuyanlar, bütün bu detayları bilir.

Kaldı ki Atatürk’ün manevi oğlu gibi konular manşetlerde, gazete sayfalarında çarşaf çarşaf işlenmiştir.

Ne Zübeyde Hanım’ın ikinci evliliği sırdır ne de diğer konular.

Benim Can’a katılmadığım nokta, devlet kurucu dâhiyi bütün dünya ayakta alkışlamışken ille de kişisel zaaflar konusuna odaklanmaktır.

Bunlar teferruattır.

Onun bütün hayatını, savaşlarını, dünyanın hayranlığını çeken reformlarını ve büyük kişiliğini kapsamlı olarak anlatırsınız da ayrıntı olarak zaaflarına da eğilirsiniz.

Her şey gibi bu da bir ölçü meselesi.

Ama şu unutulmasın: Can en iyi Atatürk uzmanlarından birisidir ve onu karalamak gibi bir niyeti asla olamaz.

***

Bence bütün bunların sebebi ne biliyor musunuz?

Atatürk konusunda hâlâ aşamadığımız komplekslerimiz.

Yirmi yıldır kaç kere yazdım bilmiyorum: Türk toplumunun Atatürk’le ilişkisi, baba oğul ilişkisine benzer.

Her çocuk önce babasını gözünde büyütür, onun dünyanın en kahraman insanı olduğunu, herkesi dövebileceğini düşünür.

Biraz büyüyünce bakar ki babası öyle bir kişi değil bu kez aşırı bir tepkiyle babasını yerin dibine sokar, olmadığı kadar zayıf görür.

Ama üçüncü aşamada her şey yerli yerine oturur ve babasını anlar, kavrar, ona saygı duyar.

Türkiye şu anda ne yazık ki ikinci aşamayı yaşıyor.

Atatürk’e hiç yakışmayan askeri darbelerin resmi Atatürk baskıları sonrasında bu sefer de Atatürk’te kusur aranıp duruluyor.

Bu da geçecek ve biz yakında gerçek Atatürk’ü kavrayacağız.

Hiç şüpheniz olmasın.

Atatürk’ün büyük devrimciliği bu tartışmaları ezer geçer.