Ruh sağlığının korunmasında bireyin kendini tanıması önemlidir. Kişi, kendini olumlu ve olumsuz yönleriyle kabul etmelidir. Olumlu davranışlarını geliştirmesi, olumsuz olanları azaltmaya çalışması gerekir.

Olaylar karşısında kişi yaşadığı toplumun gerçeklerine göre davranmalıdır, kendini toplumdan soyutlamamalıdır. Toplumla ters düşen davranışlar sergilemede ısrarcı olmamalıdır. Bununla birlikte kişi kendi özelliklerini de koruyabilmelidir.
Kişi, çevre ve diğer insanlarla ilişkilerinde ölçülü davranmalıdır. Yaşamla bağını koparmamalıdır. Bunun için kendisine bir hedef belirleyip ona ulaşmak için çaba sarf etmelidir.

Kişi, evinde, okulunda, iş yerinde çalışarak kendisinin ve yaşadığı toplumun gelişmesine katkıda bulunmak zorundadır. Bunun için öğrenimini tamamlayarak yaşantısının huzurlu ve rahat geçmesini sağlayacağı iş hayatına başlamalıdır.

Kişi; çevresindeki farklı görüşlere karşı anlayışlı ve hoşgörülü yaklaşmalıdır. Farklı düşüncelere sahip kişilerle iş birliği yapabilme yeteneğine sahip olmalıdır. Herkesin aynı fikre sahip olamayacağını dikkate alarak uzlaşmacı bir tutum sergilemelidir. Bu şekilde hem kendi hem de çevresindekilerin ruh sağlığını koruyabilecektir.

Yakınlarını kaybetme, işinin bozulması gibi olumsuz durumlarda kişiler karamsarlığa kapılabilir. Bütün olumsuzluklara rağmen kişi, dayanma gücünü kendinde bulabilmelidir. Birey, bazı güç durumların üstesinden gelemeyebilir. Böyle durumlarda kişi çevresinden ve doktorlardan yardım isteyebilmelidir. Eğer bu kişi öğrenci ise öğretmen, rehberlik uzmanı veya okul yöneticilerinden de yardım alabilir.

Bireyin, ruh sağlığını koruması, çevrenin etkisine bağlı olabilir. Ortam uygun değilse bireyin ruh sağlığı olumsuz etkilenebilir. Ruh sağlığının korunabilmesi için yapılması gerekenlerden biri de yeni durumlar karşısında gerçekçi değerlendirmeler yaparak ortama uyum sağlayabilmektir. Birey, hedeflerini ortam koşullarına göre değiştiremediğinde ruhsal bozukluk kaçınılmaz olabilir.

Birey, kendisine ayırdığı zamanları bilgi ve becerilerini geliştirecek uğraşlarla değerlendirmelidir. Spor, gezi veya daha başka bir sosyal etkinliğe katılmalıdır. Arkadaşlarıyla birlikte yapabileceği uğraşlar bulmalıdır. Hobiler edinmeli veya geliştirmelidir.

Sağlıklı ve uzun yaşayabilmek için bedenen olduğu kadar ruhen dinlenme de önemlidir. Stres ve günlük sıkıntılardan uzaklaşmak için zaman zaman tatile gitmek, yapılabileceklerden biridir. Ruh sağlığı insan yaşamının her anını kapsamaktadır. Dolayısıyla ruhsal bozukluk, yaşamı bir bütün olarak etkiler.

Ruh sağlığının korunmasında istekli olma

Sağlıklı ve uzun ömürlü olmak, ruhsal doyuma ulaşmak, mutlu yaşamak için boş zamanların dinlendirici ve yararlı işlerle doldurulması gerekir. Her insanın para kazanmak için yaptığı işinden başka uğraşları da olmalıdır.

Müzikle meşgul olmak, şiir okumak, resim yapmak, fotoğraf çekmek, balık tutmak, koleksiyon yapmak ruh sağlığını korumak açısından çok yararlıdır. Böyle uğraşlar kişiyi yüceltir, ona saygınlık kazandırır ve onun yaratıcılığını geliştirir. Bu alışkanlıklar hem etkin çalışma dönemlerinde hem de emeklilikte insanın ruh sağlığını düzenli hâle sokar.

Kişi hem kendi hem de çevresinin ruh sağlığını düşünerek ailede, okulda ve toplum içinde tutarlı davranışlar sergilemelidir. Böylece çevresine örnek olur. Karşısındaki kişiye saygı, sevgi ve hoşgörüyle yaklaşan insan, sorunları daha kolay çözer.

Günlük yaşamda belli nedenlere bağlı kaygı ve sıkıntıların her zaman ruhsal bozukluğa sebep olmayacağı bilinmelidir. Örneğin; ergenlik çağındaki sivilcelerinden etkilenen birey, arkadaşlarıyla bir arada olmaktan sıkılır. Toplumsal ilişkilerini azaltır. Gençlerin bu dönemde ilgilerinin bedenlerindeki değişikliklere yönelik olması normaldir. Ancak bu değişikliklerin süreklilik kazanması ve kısır döngüye girmesi engellenmelidir. Bu da okul içi etkinliklerle, ilgilerinin başka yöne çekilmesiyle olur. Okul ve aile, gencin sorunlarına sabırla, sevgiyle yaklaşmalıdır. Bu yaklaşımlar, kişide davranış bozukluğuna neden olabilecek olayları kişi lehine çevirebilir.

İnsan, yaşamının herhangi bir döneminde, üstesinden gelemeyeceği ruhsal sorunlarla karşılaşabilir. Örneğin; kimlik arayışı içinde olan genç, kendi değer yargılarını belirleyemezse, yaşamdan ne beklediğini kavrayamazsa çöküntüye düşer. Yeni kimlik arayışı içinde kendi kimliğini bulamazsa öz güveni kaybolur. Öz güveni kaybolan bireyde içe kapanma, suça yönelme, intihar girişimleri gibi ruhsal sorunlar ve yanlış davranışlar oluşabilir. Genç, herkesin çeşitli sorunlarla zaman zaman karşılaşabileceğini bilmelidir. Ancak bu sorunların dost ve yakın çevrenin yardımıyla zaman içerisinde atlatılabileceğine de inanmalı, okul yaşamı boyunca karşılaştığı veya karşılaşabileceği sorunlarla ilgili sınıf öğretmeni ve rehber öğretmenden yardım almalıdır. Hatta okul yöneticilerinin ve sağlık personelinin de her zaman kendisine yardımcı olacağına inanmalıdır. Yardım istemekten asla çekinmemelidir. Öğretmenlerin ve idarecilerin, gerekirse kendisine yardımcı olacaklarını bilmesi öğrenciyi rahatlatır. Bu alanda öğrencilere yararlanacakları kaynaklar gösterilmeli ve onlara doğru bilgiler verilerek sağlıklı gelişmelerine katkıda bulunulmalıdır.

Gençler yetenekli oldukları alanlarda kendilerini yetiştirmeye çalışmalıdırlar. Boş vakitlerini verimli uğraşlarla değerlendirmeye istekli olmalıdırlar. Bu uğraşların ileride onlara kazanç sağlayabileceğini düşünmelidirler. Yetenekli ve istekli oldukları alanda çalışmalarının kendilerini başarıya götüreceğine inanmalıdırlar. Başarı, insanları mutlu eder. Ruh sağlığını koruyabilen insanlar mutlu olurlar.

Herkesin toplumda bir yeri ve görevi vardır. Kişi bunu bilmeli ve güçlükler karşısında yılmadan ve karamsarlığa kapılmadan sorumluluklarına uygun davranışlar sergilemelidir.

Kişi, olumsuzlukların kendisini yıldırmasına izin vermemelidir. Aksaklıkların karşısında kendinden ve toplumdan kaçmamalı, tersine olayların çözümüne çalışmalıdır. Mutlaka bir çözüm bulabileceğine inanmalıdır.

Kişi, ruh sağlığını koruyabilmek için geleceğe yönelik hedef ve tasarılara sahip olmalıdır. Bir amaç belirlemeli ve amacına ulaşmak için de çaba sarf etmelidir. Ancak bu şekilde yaşamı bir anlam kazanır. Günlük kaygı ve tasalarından uzaklaşarak mutluluğu yakalayabilir.

Kişinin ruh sağlığını koruyabilmesi, yeni durumlara uymada esneklik gösterebilmesiyle mümkündür. Başarısızlıklar karşısında yılmamalıdır. Tersine başarmak için daha çok uğraş vermelidir. Bütün çalışmalarına rağmen başarı sağlayamıyorsa hedeflerini çevre koşullarına göre değiştirerek uyum sağlamalıdır. Örneğin; üniversite giriş sınavlarında başarı gösteremeyen genç yılmamalı, kazanmak için tekrar şansını denemelidir. Çabalarına rağmen istediği başarıya ulaşamazsa ümitsizliğe kapılmamalıdır. Yeni hedefler belirleyip bu hedeflere ulaşmak için çaba göstermelidir. İşe girip çalışmalı, bilgi ve yeteneklerini yeni işi için geliştirmelidir.

Koruyucu ruh sağlığı hizmetleri

Ruh sağlığı, beden sağlığı gibi korunmadığı takdirde bozulabilir. Bu durumda tedavi ve rehabilitasyon gerekir. Koruyucu ruh sağlığı hizmetleri üç aşamada uygulanır.

1. Birincil koruyucu ruh sağlığı hizmetleri

Birincil koruyucu ruh sağlığı hizmetleri, ruhsal bozukluklar ortaya çıkmadan önce yapılacak çalışmaları kapsar. Bu da ruh sağlığını bozan etmenleri bilmek ve nasıl giderileceğini saptamakla mümkündür. Ruhsal bozuklukların görüldüğü kişilere yönelik tedbirler alınmalıdır. Ayrıca toplum, ruh sağlığının korunması konusunda eğitilmelidir.

Birincil koruyucu ruh sağlığı hizmetleri; mediko-sosyal merkezleri, rehberlik danışma merkezleri, halk sağlığı merkezleri vb. yerlerden sağlanabilir.

2. İkincil koruyucu ruh sağlığı hizmetleri

İkincil koruyucu ruh sağlığı hizmetleri, ruhsal bozukluk tanısı konulmuş kişilerin tedavilerini kapsar. Sağlık Bakanlığına bağlı hastane ve dispanserler ile üniversite hastaneleri bu görevi üstlenmiştir. Karşılıklı konuşarak sorunların sebebinin anlaşılması esasına dayalı ve sağlık personelleri tarafından verilen bir hizmettir.

3. Üçüncül koruyucu ruh sağlığı hizmetleri

Üçüncü koruyucu ruh sağlığı hizmetleri, rehabilitasyon çalışmalarını kapsar. Ruhsal bozukluğu teşhis ve tedavi edilmiş hastaların yeniden hastalanmamaları ve topluma kazandırılmaları için yapılan çalışmalardır. Ruh sağlığı alanında uzmanlaşmış rehabilitasyon merkezlerinde verilen hizmetlerdir.

 

 

“Ruh sağlığını koruma yolları”

1.Pozitif düşünmenin olumlu gücünden yararlanmak gerekir. Ancak bunu Pollyanna’cılık ile karıştırmamalıyız.

2. “Kabullenmek”, “Rıza göstermek” kavramlarının iyi anlaşılarak yaşama dahil edilmesi önemlidir. Bazen yaşamımızda yaşadığımız olayları değiştiremeyeceğimizi kabul etmeliyiz. Ama bu kabullenme acizlik manasına gelmemelidir.

3. Kişilik özelliklerimizin farkına vararak kendimize uygun yaşam tarzını oluşturmak gereklidir.

4. Çevremizde olumlu insanları tutmak,olumsuz kişilerden uzaklaşmak faydalıdır.

5. Yeni insanlarla tanışmaktan çekinmemeliyiz fakat insanlarla aramızda sınırlarımızı çizmesini öğrenmek gerekmektedir,ancak bu sınırlar duygusal ve sıcak ilişkiyi engellememelidir.

6. Beklentilerimizi iyi ayarlamak gerekmektedir. Aşırı beklenti beraberinde mutsuzluk getirebilir.

7. Kişinin hatalarını görmesi ve kabullenmesi önemlidir.Bireyin hatalarını düzeltmesi kendine olan güveni de arttıracaktır.

8. Hızı zaman zaman azaltmak önemlidir.Bu bağlamda tatile çıkmak, kendisine ve ailesine zaman ayırmak da destekleyicidir.

9. Yaşama değer katacak işler yapmak ve yapılan işi değerli görmek de olumludur.

10. Ne geçmişe ne geleceğe bakmak,bugüne ve şimdiye odaklanmak faydalıdır.

11. Kişinin kendine güvenmesi ve kendine değer vermesi çok mühimdir.