Aylık iş ve ekonomi dergisi CNBC-e Business’ın yaptığı araştırma, son dönemde televizyonlarda yayımlanan yerli dizi sayısının ciddi şekilde azaldığını ortaya koydu. Buna göre, son bir yılda reyting canavarına kurban giden pek çok yerli dizi yayından kaldırılırken, kanal yönetimlerinin dizi yapımcılarına bölüm başına ödediği ücretler yüzde 50’ye varan oranlarda geriledi, ödeme vadeleri ise iki haftadan altı aya kadar uzadı. Oyuncu ücretleri de yüzde 30 civarında gerileme gösterdi. Krizin de tetiklediği bu gelişmelerin etkisiyle kriz öncesi 650 milyon dolara ulaşan sektördeki iş hacminin yaklaşık 350 milyon dolar seviyesine kadar gerilediği ortaya çıktı.

Yayına girmeden kaldırılan dizi bile var

Araştırma ayrıca, son zamanlarda yayına giren dizilerin ne kadar kaliteli olursa olsun, en çok izlenen programlar arasına giremediği zaman derhal yayından kaldırılabildiğine işaret edilirken, yayına girmeden kaldırılan dizilerin de olduğuna dikkat çekildi. Buna göre, “Kış Masalı”, “Nefes”, “Elveda Rumeli”, “Yalancısın Sen”, “Aşk Bir Yalan”, “Kül ve Ateş” ile “Sonbahar” ve “Balkan Düğünü” gibi, bu yıl yayına giren ya da geçen yıllardan devam eden 64 dizinin 28’inin yayından kaldırıldı. Yine, araştırmada bu nedenle, son zamanlarda tanınmış oyuncuların yer aldığı iddialı dizilerin yanı sıra özellikle genç oyuncuların yer aldığı ve daha az kişinin rol aldığı düşük maliyetli dizilerin tercih edildiği belirtildi.

Dizisi kaldırılan yapımcıyı ağır maliyet bekliyor

Sektör temsilcilerinin verdiği bilgilere göre herhangi bir dizinin yayınına son verilmesi, yapımcılar için “dizisi kaldırıldı, başarısız oldu” imajını da aşan ağır maliyetlere yol açıyor.

Altıoklar Prodüksiyon’un kurucu ortağı Mehmet Altıoklar, kanalların sadece dört bölüm için garanti verdiğini belirterek, “Oysa, bir dizinin kendini kurtarması için en az 13 bölüm yayınlanması gerekiyor. Dizi çekilmeden önce dört aylık bir hazırlık aşaması oluyor. Bu dönemde bir Ar-Ge yatırımı var. Dekor ve lansman giderleri de eklendiğinde ortaya ciddi bir maliyet çıkıyor. Bu giderlerin riski tamamen yapım şirketlerine kalıyor. Bu maliyetleri karşılayamayan küçük şirketler yerlerini birkaç büyük şirkete bırakıyor. Şu anda sektör 3-5 şirketin bütün dizileri yaptığı bir yapıya bürünüyor. Küçük şirketlerin yapımları deneme amaçlı kullanılıyor. Finansman gücü yüksek yapımcılar daha fazla risk alarak daha fazla iş alabilecekler. Küçükler, projesi olsa bile finansman riskini alamadığı işe giremeyecek” dedi.

Dizilerin altın çağı bitti

Yönetmen Osman Sınav da dizi sektörünün altın çağı geride kaldığını belirterek, “Hepimiz hesaplarımızı ona göre yapmalıyız. Kriz tamamen bitse, ekonomi yeniden büyümeye başlasa bile o altın çağı yakalamak zor. Kanalları hâlâ diziler taşıyor, taşıyacak da…” diye konuştu.