Basın yayın organlarında eşcinsellik konusunda yaşanan tartışmalar ile ilgili olarak Sağlık Bakanı Prof. Dr. Recep Akdağ’ın bir soru üzerine basına yaptığı “O zaman bu işi yine psikiyatri derneklerine, psikiyatristlere, bilim adamlarına sormak lazım.”  yönündeki açıklaması derneğimiz tarafından olumlu karşılanmıştır. Bu açıklama ruh sağlığı alanı ile ilgili konularda kime danışılacağı ve ruh sağlığı sorunu olan kişilerin de öncelikle kime başvuracağı konusunu gündeme getirmesi açısından önemlidir. Öte yandan ülkemizde hekimlik yetkisi olmayan dolayısı ile psikiyatrik hastalıklara tanı koyma ve tedavi etme yeterliliği ve ehliyeti olmayan çeşitli meslek gruplarına üye birçok kişi istenmeyen sonuçlar doğuracak tanı ve tedavi uygulamalarına girişmekte, bu durum halk sağlığını tehdit etmektedir. Konu ile ilgili yasal düzenlemeler olmasına karşın yetersiz denetim, kimi basın yayın kuruluşlarının bu kişi ve kurumları sorumlu yayıncılık anlayışı ile bağdaşmadığını düşündüğümüz programlarla kamuoyuna tanıtmaları sorunun boyutlarını daha da büyütmektedir. Türkiye Psikiyatri Derneği bu konuda basını ve kamuoyunu bilgilendirme sorumluluğu hissetmektedir.

Ülkemizde, toplumun birçok kesiminde ruhsal sorunlarla uğraşan meslek gruplarının tanımlaması yeterince bilinmemektedir. Örneğin sıklıkla psikolog yada psikiyatrist kavramları aynı anlamda kullanılmaktadı r. Bu kullanım ile aslında aldıkları eğitim olarak çok farklı olan iki grup birbirine karıştırılmaktır. Ruh sağlığı ile ilgili sorun yaşayan kişiler nereye başvuracakları konusunda da kararsızlık yaşamaktadır. Ruh sağlığı hizmeti bir ekip çalışması içerisinde yürütülmelidir. Ruh sağlığı alanında çalışan kişiler şöyle sıralanabilir:

 

1.            Psikiyatri hekimi

2.            Pratisyen hekim/Aile hekimi

3.            Psikolog/Klinik Psikolog

4.            Psikiyatri hemşiresi

5.            Sosyal hizmet uzmanı

 

Ruhsal rahatsızlıkları n tanınması, önlenmesi, tedavi edilmesi ve rehabilitasyonunda çalışan tıp fakültesi mezunu, psikiyatri uzmanlık eğitimini tamamlamış hekimdir. Psikiyatri hekimi, 6 yıllık Tıp fakültesinden mezun olmuş ve ondan sonra 4 yıl psikiyatri ihtisası yapmış uzman hekimdir. Aldığı tıp eğitimiyle insanın hem genel hastalıkları hakkında bilgi sahibi olan hem de ruhsal yapısını tanımlama ve gerektiğinde tedavi etme yetki, bilgi ve donanımına sahip olan kişidir.  Psikiyatri hekimi klinik karar verici olarak ruh sağlığı ekibi içinde koordinasyonu sağlamaktadır. Psikiyatrik hizmetin kaliteli olarak verilebilmesi için başvuru, değerlendirme, tedavi, diğer birimlere yönlendirme ve tedaviyi sonlandırma, rehabilitasyon aşamaları tanımlanmıştır. Hastaya uygulanacak tedavinin planlanması ve yürütülen tedavinin değerlendirilmesi tamamıyla psikiyatri hekiminin sorumluluğundadır. Ruhsal sorunlarla ilgili her türlü teşhisi koymak, tedaviyi planlamak, ilaç ve diğer tedavi yöntemlerinin yanı sıra, uygun görülen psikoterapiyi uygulamak da tamamen psikiyatri uzmanlarının sorumluluğu ve yetkisi içindedir. Başka hiçbir meslek grubunun, bu uygulamaları bağımsız olarak yapma yetkisi yoktur. TC Yasaları ile de bu yetki sadece psikiyatri hekimlerine verilmiştir.

Fen-Edebiyat fakültelerinde sosyal bilimlerin bir dalı olan  psikoloji bölümünden 4 yıllık eğitim sonucunda mezun olmuş kişilere psikolog denilmektedir. Psikologlar ancak bu lisans eğitimleri üzerine klinik psikoloji konusunda yüksek lisans yaptıkları takdirde klinik psikolog olmaktadırlar. Psikolog/klinik psikolog ruh sağlığı ekibi içerisinde önemli bir yere sahiptir.

Psikologlar olağan koşullarda psikiyatri hekimi ile birlikte çalışırlar, gerekli psikometrik testleri hastalara uygularlar ve sonuçta psikiyatri hekiminin tanı koymasına ve tedavi etmesine yardımcı olurlar. Ayrıca rehabilitasyon çalışmaları, terapötik ortamın düzenlenmesi, ruh sağlığının uzun dönemli korunmasında destek verme gibi konularda çalışırlar. Psikologların tek başlarına tanı koyma ve tedavi etme yetkisi yoktur. Ancak klinik psikologlar özel eğitimlerden geçerek belirli terapi yöntemleri konusunda yetkinlik kazandıklarında şu andaki mevcut yasal düzenlemelere göre psikiyatri hekimi sorumluluğunda, onun önerisi ve yönlendirmesiyle psikoterapi yapabilirler. Klinik psikologlar da psikologlar gibi ruhsal hastalıklara tanı koyamaz ve ilaç tedavisi öneremezler.

Psikiyatri hemşiresi
Standart hemşirelik lisans eğitiminin üzerine psikiyatri hemşireliği yüksek lisansı yaparak uzmanlaşmış hemşirelerdir. Birinci basamak sağlık kuruluşlarında ve psikiyatri birimlerinde çalışırlar. Danışmanlık verme, rehabilitasyon çalışmaları, terapötik ortamın düzenlenmesi, tavsiyelerde bulunma, ruh sağlığının uzun dönemli korunmasında destek verme ve hekimin önerdiği medikal tedavileri uygulama görevlerini yerine getirirler.

Ruh sağlığı ile ilgili her türlü konuda ilk başvurulacak kişi Psikiyatri hekimi olmalıdır. Ruh sağlığı ekibinin koordinatörü olarak, psikiyatri hekimi gerekli gördüğü durumlarda diğer ruh sağlığı çalışanlarına sizi yönlendirecektir.

 

Yukarıda sıralanan meslek grupları dışında kalan “yaşam koçu, NLP vb.” gibi alanlarda çalışanlar ruh sağlığı ekibi içerisinde yer almamaktadırlar.

 

Psikiyatri bir tıp dalıdır. Yine bir tıp dalı olan Nöroloji; epilepsi (sara), serebrovasküler olay (damarsal olaylara bağlı felç), parkinsonizm ve istemsiz hareketler, baş ağrıları, multipl skleroz, kas hastalıkları gibi alanlarda hizmet verir. Psikiyatrinin ilgi alanları ise genel olarak:

 

Depresyon

Anksiyete (Kaygı) bozukluğu

         Panik bozukluk

         Yaygın anksiyete bozukluğu

         Obsesif kompulsif bozukluk

         Sosyal Fobi

         Travma sonrası stres bozukluğu

İki uçlu bozukluk

(Manik depresif bozukluk, Bipolar bozukluk)

Şizofreni

Alkol-madde bağımlılığı

Cinsel işlev bozuklukları

Kişilik bozuklukları

Yeme bozuklukları

Histeri-konversiyon

Hipokondriazis

Tikler

Yaşlılık psikiyatrisi- demans (bunama)

Uzun süren yas

Dürtü kontrol bozuklukları gibi alanlardır.

 

Bir diğer tıp dalı olan Çocuk ve Ergen Psikiyatri ise çocukluk ve ergenlik döneminde görülen psikiyatrik hastalıklar ve ruhsal değerlendirme ve tedaviler ile ilgilenir. Çocuk ve ergen psikiyatri hekimi de psikiyatri hekimine benzer şekilde 6 yıllık tıp fakültesi eğitiminden sonra çocuk ve ergen psikiyatrisi uzmanlık eğitimi almış uzman hekimdir. İlgi alanları genel olarak;

 

Dikkat eksikliği hiperaktivite bozukluğu

Altını ıslatma

Çocukluk çağı ruhsal  sorunları

Ergenlik sorunları, Ergenlik dönemi ruhsal sorunları

Yaygın Gelişimsel Bozukluklar (Otizm vb.) gibi alanlardır.

 

Ruh ve beden sağlığınız bir bütündür. Pek çok ruhsal belirti bedensel bir hastalığa, pek çok bedensel belirti de ruhsal bir hastalığa işaret edebilir. Bedensel rahatsızlıklar gibi ruhsal rahatsızlıkları n tanısı da sadece hekimler tarafindan konulabilir ve tedavisi hekim tarafından ya da hekim kontrolu altında yapılabilir. Psikiyatri uzmanları her türlü psikiyatrik uygulamaya ilişkin temel bilgi, beceri ve donanıma sahiptir. İleri uzmanlık incelemesi, araştırma ya da tedavi-müdahale gerektiren durumları ayırdedip, gerekli önlemleri alarak yönlendirme yapabilir. Her türlü ruhsal sorun ve yakınmanın öncelikle tıp eğitimi almış hekimlerce değerlendirilmesi gerekir, uygulanacak tedavi şekline sizinle birlikte sadece hekiminiz karar verebilir. Ruhsal rahatsızlıkları n çoğu  ilaç tedavisi gibi biyolojik tedaviler ve/veya psikoterapi yöntemleri ile başarıyla tedavi edilebilmektedir. Psikoterapi de tıbbi bir müdahaledir, ancak psikiyatri hekiminiz tarafindan veya onun yönlendirmesiyle belirli bir terapi konusunda eğitim ve yetkinliği olan bir klinik psikolog tarafından yapılabilir. Ruhsal durumunuza uygun olan tedavi şekline sizinle birlikte psikiyatri hekiminiz karar verir.

 

 

Türkiye Psikiyatri Derneği

Merkez Yönetim Kurulu