Bir Psikiyatristin Günlüğü

ABD’nin ilk siyahi başkanının yaşam öyküsü, bir Amerikan rüyasının gerçek olması adeta. 60’ların ‘özgür’ ortamında Kenyalı bir Müslüman genç adamla Kansaslı bir genç kızın üniversite aşkının ürünü Obama’yı büyütense, seçimlerden bir gün önce kaybettiği anneannesi…

Beyazlığı ninesinden miras

Barack Hussein Obama’nın, bir gün ABD’nin ilk siyahi başkanı olacağını kim bilebilirdi? Müslüman olduğu iddialarına yol açarak başına “bela” olan göbek adı Hüseyin hakkındaki “Göbek adımı herhalde bir gün başkanlık yarışına gireceğimi tahmin etmeyen biri vermiştir” sözlerinden, bunu Obama’nın dahi kestiremediğini söyleyebiliriz. Gerçi bu “öngörüsüzlük” için onları suçlayamayız. Obama’nın dünyaya geldiği 1961’de, hiç kimse Amerikalıların bir siyahı başkan seçeceğini tahayyül edemezdi. Afrika kökenli Amerikalıların efsanevi kahramanı Marthin Luther King’in ırk ayrımına karşı mücadelesi başlayalı henüz birkaç yıl olmuş, “I Have a Dream/Bir Rüyam Var” konuşması daha yapılmamıştı.

AŞK ÇOCUĞU

Barack Obama’nın şu anda hayatta olmayan babası Kenyalı siyahi bir Müslüman. 1994’te kaybettiği annesi ise ABD’nin göbeğinden, Kansas’tan bir beyaz. Anlaşılan onlarınki bir gençlik hevesi, bir üniversite aşkıymış. Ann Dunham, Hawaii Üniversitesi’nde okurken Kenya’dan gelmiş burslu öğrenci Barack Obama (Sr.) ile tanışmış, çift arasındaki aşk önce nikahla 3 yıl sonra da bebeklerinin doğumu ile taçlanmış. Bebeğe kendi adını veren Barack Obama, geleneklerine uygun olarak Hüseyin ismini de eklemiş. Öykünün sonrası biraz hüzünlü. Obama iki yaşındayken ebeveynleri boşanmış, ten rengini aldığı babası ile bağ kuramamış. Kenya’ya dönen babasını 10 yaşındayken bir kez daha görmüş ama bir daha hiç bir araya gelememişler.

AMERİKALI GİBİ BÜYÜSÜN

Obama 6 yaşındayken, annesi bir Endonezyalıyla evleniyor ve aile Cakarta’ya taşınıyor. Ancak annesi Barack’ın belki de yaşamını tamamıyla değiştiren bir karara imza atarak bir Amerikalı gibi büyümesini istediği oğlunu Hawaii’nin Honolulu kentinde yaşayan anneanne ve dedesinin yanına gönderiyor.

Yani Obama’yı büyüten, belki de ABD başkanı olmasında en büyük katkıya sahip olan, 4 Kasım’daki seçimden bir gün önce hayata gözlerini yuman anneannesi. Obama ilk kez bir Amerikan okuluna gittiğinde siyah/beyaz ayrımını görmeye başladı. WASP (Beyaz-Anglosakson-Protestan) bir aile tarafından yetiştirildi ancak o bir siyahtı. Bugünkü ne siyah ne beyaz -ya da hem siyah hem beyaz- tavrı o günlerden miras kaldı. New Yorker dergisinin Obama portresini hazırlarken görüştüğü bir üniversite arkadaşı bu durumu, “Barack’ın görünürde tezat olan gerçekler arasında sentez oluşturmakta ve onları anlaşılır hale getirmekte çok üstün bir becerisi vardır. Bu, beyaz insanlar tarafından büyütüldüğü evden çıkıp, gerçek dünyada bir zenci olarak görülmekten kaynaklanıyor” diye yorumluyor.

——————————————————————————–

Değişim isteyen siyaset yapmalı

OBAMA mezun olduktan sonra büyük şirketlerde avukatlık yapmak yerine Yurttaşlık Hukuku üzerine çalışmayı tercih etti. Sürekli bu dünyada yanlış giden şeyleri değiştirmekten söz eden birinden de farklı bir hareket beklenemezdi! Kamuda çalışan, sosyal meselelere kafa yoran Obama o yıllarda şunu fark etti: Değişim isteyen siyaset yapmalı. Onun değerlerini temsil eden Demokrat Parti için çalıştı, hatta Bill Clinton’ın kampanyası için çok uğraştı. Tabandan yetişti. 2004’te yüzde 70 oyla girdiği Amerikan Senatosu’nun tek, senato tarihinin ise 5. siyahi üyesiydi.

HİTABETTE USTA

Obama’nın hitabet yeteneği, hırsı ve karizması karşısında etkilenmeden durabilmek çok zor. Öyle ki o dönemde Demokrat Parti’nin başkan adayı olan John Kerry, Obama’ya Kurultay’ın açılış konuşmasını yapma görevi verdi. Obama da bu fırsatı çok iyi kullandı. O gün yaptığı konuşmayı izleyenler bugün geldiği yere pek de şaşırmıyorlar. 2004 Ulusal Demokrat Kurultayı açılış konuşmasında Obama şöyle diyordu: “Siyah Amerika ve Beyaz Amerika, Hispanik ve Asyalı Amerika yoktur; Amerika Birleşik Devletleri vardır. Hepimiz bir milletiz, hepimiz bayrağımıza bağlılığımızı taahhüt ettik, hepimiz Amerika Birleşik Devletleri’ni müdafaa ediyoruz.”

——————————————————————————–

ESRAR VE KIZLAR BOZMADI

Barack Obama hep başarılı bir öğrenci oldu. Hemen hemen her Amerikalı genç gibi “biraz esrar, biraz kızlar”dan oluşan bir dönem yaşasa da başarısı hiç gölgelenmedi. Bu hırs onu Harvard Üniversitesi’nde hukuk eğitimine kadar götürdü… Okul yıllarında eşi Michelle ile tanıştı. Bu güzel, hırslı ve başarılı kadın da şimdi ABD’nin ilk siyahi first lady’si unvanını taşıyor.

Vildan AY

Can Dündar’ın yönettiği “Mustafa” belgesinin Türkiye’de yarattığı tartışmalar, yabancı basının ilgisini çekti. İngiliz The İndependent gazetesi, “Mustafa” belgesine ilişkin polemiğe dikkat çektiği haberinde “Mustafa filmi, “reel’ Atatürk portresiyle Türkiye’yi böldü” başlığını kullandı.

The İndependent, “Mustafa filmi, “reel’ Atatürk portresiyle Türkiye’yi böldü” başlıklı haberinde Türklerin, “cumhuriyetin kurucusu ve 20. yüzyılının en başarılı sosyal modernizasyon programının mimarı” olarak Atatürk’e büyük bir saygı gösterdiği belirtilerek, “Ancak, yeni bir belgesel geçen hafta gösterime girmesinden sonra patlak veren öfkeye bakılırsa onun hakkında gerçekten bilgi sahibi olmak istedikleri kuşkulu” yorumu yapıldı.

İstanbul kaynaklı Nicholas Birch imzalı haberinde belgeselin “Şimdiye kadar lekesiz bir laik sicili” olan Can Dündar tarafından yönetildiğine işaret eden The İndependent, “Mustafa”nın, Atatürk’ün “özel yönlerine vurgu yapan” ilk Türk filmi olduğunu kaydetti. Buna karşın belgeselin Atatürk’e ilişkin herhangi bir “tabu”yu kırmadığını belirten gazete, Can Dündar’ın açıklamalarına da yer verildi.

Can Dündar, gazeteyle ile konuşmasında, “Mustafa Kemal’ı daha samimi, şefkatli bir ışığın altında sunmak istedim. Tüm bu heykeller, büstler, bayraklar insani niteliklerden yoksun bir şef yarattı” dedi.

Belgeseli eleştirilenin esas noktayı kaçırdığını ifade eden Dündar, “Oğlum, benim ve babamın okulda iken Atatürk konusunda söylediğimiz şiirlerin aynılarını söylüyor” dedi.

Gazete de, belgeselin gösterime girmesinden sonra ilk beş günde 470 bin kişi tarafından izlendiğini belirterek galasında yönetmen ve ekibinin ayakta alkışlandığını, ancak aynı zamanda “öfkeli eleştiriler”e maruz kaldığını kaydetti.

Eleştirilerin bir kısmını da aktaran gazete, “saldırıların” etkisini gösterdiğini belirtirken bunun örneği olarak bir okulun öğrencilerini belgesele götürmekten vazgeçmesini gösterdi.

The İndependent, “Mustafa”nın etkisinin ne olacağı konusunda farklı görüşleri olduğunu belirtirken de Dündar gibi bazılarının askeri ve sivil arşivlerde bulunan ve henüz halka açılmayan, Atatürk’ün günlükleri ve mektuplarının yayınlanması zamanının geldiğini düşündüğünü de yazdı.

MEHMET ALİ KIŞLALI-Radikal

Yaşar Büyükanıt ‘Mustafa’ filmini, açılış gecesinde seyrettikten sonra, çıkarken beğendiğini söylemiş. Sonra çeşitli yazardan, çeşitli değerlendirmeler geldi.
***
Nazlı Ilıcak, Sabah’ta ‘Tapınmayalım… Atatürk’ü sevelim’ başlıklı yazısında, ‘Yıllardır Atatürk’ü putlaştırmayın, tabuları kırın’ dedik durduk. Demokratik bir ülkede gerçeklerin bilinmesinin memlekete hizmet eden büyük adamların değerini aşındırmayacağını, birçokları gibi biz de söyledik. Aksine aziz bir hatırayı ideolojik kalıba sokup ‘dokunulmaz’ ilan ederseniz, daha fazla düşman üretirsiniz, insanları kutuplaştırırsınız” dedi.
‘Mustafa’ filminin ‘putu’ değil, ama bazı tabuları yıktığını yazdı.
‘Can Dündar şahane bir eser ortaya çıkarmış’ ise genel değerlendirmesiydi.
***
‘Mustafa’ya gittim…’ başlıklı köşesinde Yılmaz Özdil’in değerlendirmesi farklıydı.
“Sarhoş/Kafayı bulunca ağlayan/Hoyrat/Soğuk/Kalpsiz/Çevresine eziyet eden/İtiraz edeni asan/Arkadaşlarını satan/Goygoycuların dolduruşuna gelen/Milletten bihaber/Hatta milleti küçümseyen/Alay eden/Hesabını kitabını bilmeyen/Batı hayranı/Sefa düşkünü/O balo
senin/Bu balo benim, gezen/ Zampara/Cephede bile karı-kız düşünen/Savaşmadığı için sıkılan/Ordu varken, çete kurmaya kalkan/Devrimleri intikam için yapan/Dinsiz/Kendi heykellerini diktiren/Megaloman/Bencil/Günde üç paket sigara içen/Usul usul intihar eden/Psikolojik bunalımda/Yalnız/Çaresiz/Basiretsiz/Zavallı bir adam…/ Mustafa’daki Mustafa bu/…Anafartalar bir saniye/İşgal 2 saniye/Tası tarağı toplayıp kaçmak için, sığır
sürüsünün çıkardığı toz bulutundan bile tırsan/Sığır sürüsüyle düşman ordusunu ayırt etmekten aciz biri/Başkomutanlık meydan muharebesi desen/Taktiğini falan başkasından araklamış zaten…/Hak edilmiş bence Oscar…/En azından Nobel” dedi.
***
Hıncal Uluç ise Sabah’taki ‘Mustafa’ başlıklı notunda, “Boşuna beklemeyin. Mustafa’ya gitmeyeceğim, Görmeyeceğim, yazmayacağım. Yazılanları okudum. Daha önemlisi filmi kimlerin sevip alkışladığını ve de nasıl kullandıklarını gördüm. Bana yeter! Filmin sponsorluğundan çekilen Turkcell’i alkışlıyorum. En doğru kararı vermişler. Adlarına yakışanı yapmışlar” diye yazdı.
***

Can Dündar’ın çok tartışılan belgeseline en ağır eleştiri Müjdat Gezen’den geldi.

Can Dündar’ın yapım ve yönetmenliğini yaptığı “Mustafa” adlı belgesel ile ilgili tartışmalar sanal aleme de sıçradı. Facebook’ta Dündar için yabancı “John” benzetmesi yapıldı. Filmin gelirinin ise vakıflara bağışlanması istendi.

Gazeteci Can Dündar’ın yapım ve yönetmenliğini yaptığı ‘Mustafa” adlı belgesel bazı kitleler tarafından büyük tepki aldı. Günlerdir süren tartışmalara bir de internet eklendi. Dünyanın en büyük paylaşım sitelerinden ‘Facebook”ta Dündar fanlarının kurduğu ‘Can Dündar” sayfası, Mustafa belgeseli tartışma platformuna döndü.

Bazı protestocular Dündar için ‘John” benzetmesi yaparken, bazı üyeler ise, ‘Dündar’a kına yollayalım” linki oluşturdu. Sanal platformda Dündar’ın destekçileri de bulunuyor. Çocuklarını filme götüren velilerin ‘Korkmayın çocuklarınız izlesin, liderler de insandır” mesajları dikkat çekiyor. Dündar’a yapılan bir çağrı da belgeselin gelirinin vakıflara bağışlanması.